Postać Konsula Wojciecha Rychlewicza
W sobotę 17 kwietnia 2021 r., przedstawiciele stambulskiego Konsulatu RP zaprezentowali w Polonezköy, w tutejszym kościele, postać Konsula Wojciecha Rychlewicza.
Wojciech Rychlewicz (ur. 24 czerwca 1903 w Mielnikowcach (ukr.) koło Niemirowa na Podolu, zm. 8 grudnia 1964 w Londynie) – polski dyplomata, urzędnik konsularny, w latach 1938–1941 kierował Konsulatem Generalnym RP w Stambule. W czasie II wojny światowej zaangażowany był w wydawanie dokumentów polskim Żydom, co umożliwiło wyjazd wielu z nich do Palestyny i obu Ameryk. Pracownik “Dwójki”, czyli przedwojennego polskiego wywiadu, gdzie miał pseudonim “Gazi”.
1 marca 1936 rozpoczął pracę w Konsulacie Generalnym RP w Stambule, w tym od 1 lipca 1937 jako attaché kulturalny, a następnie od 1 kwietnia 1939 do 1 kwietnia 1941 pełnił funkcję kierownika Konsulatu. W czerwcu 1938 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za zasługi w służbie państwowej. Pracując na placówce w Turcji był zarazem pracownikiem polskiego wywiady wojskowego (“Dwójki”). Jako agent “Gazi” (z tureckiego “władca”) przygotowywał raporty o aktywności sowieckiej i niemieckiej w Turcji i na Bliskim Wschodzie. We wrześniu 1939 zaangażowany był w przerzut 75 ton złota Banku Polskiego (organizatorami akcji byli Ignacy Matuszewski i Henryk Floyar-Rajchman) poprzez Rumunię, Turcję do Francji.
Jego najważniejszą akcją w trakcie kierowania konsulatem w Stambule było wydanie tysiącom polskich Żydów fałszywych zaświadczeń o tym, że są polskimi katolikami. Umożliwiło im to wyjazd do Palestyny oraz do kilku państw Ameryki Północnej i Południowej. Zaświadczenia wystawiane były przez konsula Rychlewicza bezpłatnie i o całej sprawie poinformowany był Rząd RP na uchodźstwie.
W 1942 Rychlewicz dołączył w Palestynie do Armii Andersa, z którą przeszedł szlak bojowy do Włoch. Służbę zakończył w randze podporucznika w Austrii, gdzie zajmował się opieką nad polskimi uchodźcami. Po 1946 wraz z żoną przeniósł się do Londynu, gdzie pracował w hotelarstwie. Pochowany został na londyńskim cmentarzu Sheen.
